Opracował: Bogdan Lemanowicz
SZYBKOŚĆ JAKO CECHA MOTORYCZNA. METODYKA TRENINGU SZYBKOŚCI.
Szybkość.
Trening sportowy to proces długotrwały i złożony, zmierzający do optymalnego ukształtowania cech i właściwości ustroju zgodnie z modelem mistrzostwa sportowego w danej dyscyplinie czy konkurencji, W modelu tym bardzo ważną rolę odgrywa rodzaj i poziom przygotowania sprawnościowego, będącego wyrazem specyficznej adaptacji do maksymalnej, efektywnej realizacji zadania startowego. Przygotowanie sprawnościowe w znacznej mierze warunkuje skuteczność nauczania i doskonalenia techniki, wywiera określony wpływ na efektywność działań taktycznych, stanowi istotny wyznacznik gotowości startowej, Wielu autorów podkreśla wpływ zmian poziomu sprawności na aktualne dyspozycje psychiczne zawodnika.
Trening sportowy jest więc zjawiskiem kompleksowym, zaś uzyskiwany w efekcie stan wytrenowania odzwierciedla zintegrowany skutek złożonych oddziaływań kształtujących i wychowawczych.
Na rodzaj i poziom przygotowania sprawnościowego zawodnika składa się kumulatywny efekt rozwoju poszczególnych cech motorycznych. Nie jest to prosta suma wielkości. lecz specyficzny, funkcjonalny model uwarunkowany wymogami ćwiczenia startowego.
Najogólniej przez cechy motoryczne rozumie się zdolności charakteryzujące możliwości ruchowe danego osobnika. Przyjmuje się, że są to wielkości które:
1. Cechują się jednakowymi parametrami, maj ą w spoinę jednostki miary i mogą być mierzone w taki sam sposób,
2. Posiadają analogiczne, fizjologiczne i biochemiczne mechanizmy oraz wymagają wykazania podobnych właściwości psychiki.
Dotychczasowe zasady podziału wyróżniaj ą trzy podstawowe cechy motoryczne: siłę, szybkość, wytrzymałość. Wymienia się również koordynację ruchową, zwinność, zręczność, moc (skoczność), gibkość, a także inne formy przejawiania się motoryczności.
W teorii i praktyce sportu podstawowe znaczenie posiada rozstrzygniecie istoty współzależności występujących pomiędzy poszczególnymi cechami motorycznymi, charakteryzujących potencjalne możliwości ruchowe organizmu, pozwalające na właściwą kontrolę ich rozwoju i kierunkowe kształtowanie zgodnie z wymogami specjalizacji sportowej.
Przyjmując fakt istnienia określonego modelu współzależności cech motorycznych i złożonego oddziaływania ćwiczeń na ich kształtowanie, można jednocześnie dokonać analizy istoty, warunków przejawiania się, charakterystyki rozwoju i metodyki kształtowania każdej z cech podstawowych.
Do takich właśnie cech należy szybkość. Szybkość w rozumieniu cechy motoryczności żywego organizmu określa się jako zdolność do wykonywania ruchów w najmniejszych dla danych warunków przejawach czasu. Szybkość jako cecha motoryczna ma tylko jeden wymiar: czas. Wyraża się on a za pośrednictwem trzech zasadniczych parametrów:
1. Czasu reakcji – jest to czas upływający od zadziałania bodźca do momentu zapoczątkowania ruchu. Na ogólny jego wymiar składa się szereg czasów cząstkowych:
t1 – powstanie pobudzenia w receptorze,
t2 – przekazanie pobudzenia do ośrodkowego układu nerwowego,
t3 – przebieg pobudzenia przez ośrodki nerwowe i uformowanie sygnału wykonawczego,
t4 – przebieg sygnału z ośrodkowego układu nerwowego do mięśnia,
t5 – pobudzenie mięśnia, zmiana jego napięcia, zapoczątkowanie ruchu.
2. Czasu ruchu prostego – zależy on w dużej mierze od wielkości pokonywanego oporu. Wymaga optymalnej koordynacji nerwowo – mięśniowej jednostek motoryeznych realizujących zadania ruchowe, przekazywania pobudzenia od jednej jednostki motorycznej do następnej. Pozwala to harmonizować ruch, koordynować przebieg łańcucha kinematycznego, w pełni wykorzystać potencjał siły nie tylko poprzez skurcz mięśni aktywujących ruch, lecz również rozluźnienie jednostek antagon i stycznych. Tak wiec droga do skrócenia ruchu prostego wiedzie poprzez opanowanie i automatyzację techniki ćwiczenia startowego oraz podniesienia poziomu specjalnego przygotowania siłowego.
3. Częstotliwości ruchów – jest to ilość skurczów i rozkurczów wykonywanych przez daną grupę mięśniową w określonym czasie. Wysoka częstotliwość jest związana z „ruchliwością” układu nerwowego. Maksymalne tempo ruchów zależy w pierwszym rzędzie od sprawności ośrodków nerwowych. Częstotliwość ruchów związana jest również z amplitudą, rytmem, oraz rodzajem zadania startowego i wielkością obciążenia zewnętrznego. Czynnikiem ograniczającym częstotliwość ruchów jest zmęczenie.
Szybkość w rozwoju osobniczym.
W rozwoju osobniczym przeplatają się okresy mniej lub bardziej sprzyjające kształtowaniu szybkości. Ponieważ poziom szybkości jest ważnym kryterium selekcyjnym, a szkolenie sportowe obejmuje dzieci w coraz młodszym wieku, niezbędne jest rozpatrzenie podstawowych uwarunkowań występujących w ontogenezie, a wpływających na przejawianie szybkości i warunki jej kształtowania.
Młodszy wiek szkolny (7 – 12 lat) to stały, chociaż powolny, przyrost wysokości i masy ciała przy czym dziewczęta rozwijają się nieco szybciej niż chłopcy. Rozrastają, się mięśnie f doskonali system nerwowy, rosną zdolności koordynacyjne. W tym wieku dzieci przejawiają duże dyspozycje szybkościowe, łatwo przyswajają umiejętności ruchowe.
Okres 10 – 13 lat bywa nazywany „złotym wiekiem” dla podkreślenia sprawnościowej doskonałości dziecka. Odnosi się to szczególnie do dziewcząt, które później mogą mieć trudności w przyswajaniu elementów koordynacyjne – technicznych.
Średni wiek szkolny (12 – 14 lat) jest fazą dojrzewania i szybkiego wzrastania. Postępuje dalszy rozwój mięśni, przy czym jego tempo nie zawsze jest równomierne dla poszczególnych układów. Okresu tego nie należy traktować jako etapu umożliwiającego rozwój szybkości. Niezbędny jest jednak dobór środków treningowych i intensywności ich stosowania.
W okresie dorastania (14-18 lat) rozwijają się funkcje układu nerwowego, wzmacnia układ mięśniowy, rosną zdolności koordynacyjne, doskonali układ krążenia, stwarzając coraz lepsze warunki dla treningu. Dotyczy to zwłaszcza dziewcząt, które wcześniej kończą okres dojrzewania (16 – 18 lat). Bezczynność ruchowa prowadzi u nich do regresu szybkości. zaś dalszy jej trening pozwala na dalszy jej przyrost i osiąganie już w tym wieku często wyników na najwyższym poziomie. Wyniki badań wykazują, że najbardziej sprzyjające rozwojowi szybkości warunki (tzw. okresy krytyczne) występują dla chłopców w wieku 10,5-15,5 lat, zaś dla dziewcząt w wieku 7,5-9,5 oraz 10,5-13,5 lat.
Okres młodzieńczy (18 – 22 lata) to zakończenie procesów wzrastania i rozwoju. Pełna sprawność poszczególnych układów pozwalana intensywne kształtowanie szybkości. W wieku 18-22 lat czasy reakcji i ruchu są najkrótsze. Niezbędne warunki dla utrzymania najwyższego pułapu szybkości utrzymują się do wieku około 30-32 lata.
Szybkość ma ścisły związek z genotypem. Stąd też, chociaż prędkość ruchów zależy od nabytych związków odruchowo -warunkowych, stopnia rozwoju innych cech motorycznych oraz szeregu jeszcze innych parametrów, to są one budowane na wrodzonych reakcjach ruchowych.
Metody treningu szybkości.
Pod pojęciem metody należy rozumieć sposób funkcjonalnego wiązania poszczególnych środków treningu, określenie intensywności i charakteru wykonania ćwiczeń, czasu pracy i przerw wypoczynkowych. We właściwym treningu szybkości stosuje się tylko dwie zasadnicze metody: powtórzeniową i prędkości submaksymalnych.
Metoda powtórzeniowa.
Jest podstawową metodą treningu szybkości. Cechuje ją maksymalna intensywność wysiłku. Temu założeniu podporządkowuje się czas trwania ćwiczenia, liczba powtórzeń, czas i charakter przerw wypoczynkowych. Czas trwania ćwiczenia (np. długość odcinka) ustala się tak, by intensywność pracy (np. prędkość biegu) była do końca jednakowa, zaś zawodnik w każdym z powtórzeń dążył do osiągnięcia najlepszego wyniku. Metoda powtórzeniowa opiera się na następujących zasadach:
1. prędkość wykonania każdego powtórzenia zadania jest maksymalna,
2. zadanie realizowane jest tylko w takim przedziale czasu, w którym możliwe jest utrzymanie maksymalnej szybkości jego realizacji,
3. ilość powtórzeń jest tak określona, by każde z nich było wykonane rzeczywiście z maksymalną szybkością,
4. czas przerw ustala się w takich granicach, by każde powtórzenie po nich następujące mogło być podjęte z maksymalną szybkością,
5. zawodnik w każdym ćwiczeniu dąży do przekroczenia dotychczas wypracowanego poziomu szybkości.
Istotną rolę odgrywaj ą tu przerwy wypoczynkowe, których czas winien zapewnić optymalny poziom odnowy. Czas ten wyznaczaj ą dwa procesy: zmiana pobudliwości ośrodkowego układu nerwowego i regeneracja funkcji wegetatywnych związanych z wyrównaniem długu tlenowego. Pobudliwość ośrodków nerwowych bezpośrednio po wykonaniu ćwiczenia szybkościowego wzrasta, następnie stopniowo maleje. Przerwy nie powinny być zbyt długie, tak by można było rozpoczynać następne ćwiczenie jeszcze w momencie podwyższonej pobudliwości. Z drugiej strony na likwidacje długu tlenowego niezbędny jest stosunkowo długi czas, minimum kilkadziesiąt sekund. Stąd też czas przerw musi stanowić wypadkową tych dwóch przeciwstawnych zjawisk. W pierwszej tercji wypoczynku zachodzi ok. 65% procesów odnowy, w drugiej około 30%, w trzeciej zaś tylko 5%. Jeśli więc proces odnowy zajmuje np. 12 minut, to już po 8 minutach przywrócone jest ok. 95% zdolności do pracy, co umożliwia podjęcie kolejnego wysiłku. W praktyce często stosuje się przerwy o wymiarze 6-10 minut.
Przy wielokrotnych powtórzeniach ćwiczeń szybkościowych zaleca się stosowanie wypoczynku czynnego, który pozwala utrzymać wysoki poziom pobudzenia. Są to ćwiczenia o małej intensywności, angażujące te same grupy mięśniowe co w ćwiczeniu zasadniczym. Ponieważ przerwy w treningu szybkości są mimo wszystko zbyt krótkie dla pełnej odnowy, stąd stosunkowo prędko pojawia się zmęczenie. Obniżenie prędkości w kolejnym powtórzeniu jest sygnałem do zaprzestania treningu, gdyż dalsze próby nie prowadziłyby do rozwoju szybkości.
Podstawowym wymogiem przy kształtowaniu szybkości jest optymalne pobudzenie układu nerwowego, które osiąga się jedynie pod warunkiem braku zmęczenia. Dlatego ćwiczenia szybkości należy umieszczać po rozgrzewce na początku zajęć, zaś w mikrocyklach trening szybkości planujemy na pierwszy lub drugi dzień po przerwie lub po jednostce o niewielkim obciążeniu.
Trening tylko do momentu wystąpienia pierwszych oznak zmęczenia uniemożliwia pracę o dużej objętości, będącej nieraz koniecznym czynnikiem budowania formy. Równocześnie wielokrotne powtarzanie ćwiczenia w jednym rytmie wytwarza stereotyp nie tylko przestrzennej charakterystyki ruchu, lecz także i jego parametrów czasowych (prędkości i częstotliwości). Jest to sprzeczność wynikająca z metody maksymalnych intensywności, bowiem by zwiększyć prędkość ruchu trzeba go wielokrotnie powtarzać, to zaś utrwala stereotyp i stabilizuje poziom prędkości ćwiczonego ruchu w formie tzw. „bariery szybkości”. Ze szczególną ostrożnością ćwiczenia o maksymalnej intensywności należy stosować u zawodników o nie ustabilizowanej technice. Skutek może być odwrotny od założonego: utrwalone złe nawyki i stabilizacja szybkości.
Metoda submaksymalnych prędkości.
Metoda ta pomniejsza niebezpieczeństwa wskazane powyżej, zachowując porządek opisany dla klasycznej metody powtórzeniowej. Założenie jest tu inne – intensywność ma charakter submaksymalny, tzn. ćwiczenie wykonuje się z prędkościami rzędu 80-90% aktualnych możliwości. Równolegle stawia się konkretne zadania techniczne. Zachodzi, więc kompleksowe kształtowanie szybkości i doskonalenie techniki ćwiczenia startowego. Zmniejszenie intensywności umożliwia wykonanie pracy o większej objętości poprzez wydłużenie czasu pracy, zwiększenie liczby powtórzeń oraz skrócenie przerw. Metoda ta ma podstawowe znaczenie dla zawodników początkujących i przy nauczaniu ruchu.
Niezależnie od stosowanych metod i środków należy liczyć się z możliwością stabilizacji prędkości. Dla przeciwdziałania temu zjawisku stosuje się dwa rodzaje działań: „rozbicie” bariery szybkości lub jej „wygaszenie”. „Rozbijanie” cechuje się świadomym dążeniem do stworzenia ułatwień środowiska zewnętrznego, pozwalających na osiąganie większych niż dotąd prędkości ruchów. Zawodnik powinien niejako „zapamiętać” nowe odczucia dużej prędkości. Typowe przykłady: bieg po pochyłości w dół, jazda za prowadzącym, stosowanie lżejszego sprzętu. Ułatwienia nie mogą być przesadne. W tych warunkach osiągana prędkość powinna być zbliżona do tej, jaką zawodnik może uzyskać w najbliższym czasie, już w warunkach normalnych. „Wygaszanie” oparte jest na zjawisku, że przy czasowym zaprzestaniu treningu, szybkość zapominania poszczególnych elementów stereotypu ruchowego jest różna. Przestrzenne elementy ruchu są bardziej trwałe niż parametry czasowe. Jeśli więc przez jakiś czas nie wykonuje się ćwiczenia podstawowego, można spodziewać się „wygaszenia” bariery szybkości, przy zachowaniu umiejętności technicznych. W trakcie tej przerwy należy podnosić poziom przygotowania siłowo-szybkościowego.
W ścisłym związku z doskonaleniem szybkości pozostają zagadnienia przygotowania siłowego i treningu technicznego. Tylko równoległa poprawa szybkości i siły grup mięśniowych aktywujących ruch może prowadzić do adekwatnego wykorzystania wypracowanego poziomu siły dla podniesienia dyspozycji szybkościowych w ramach struktury ruchowej danej konkurencji. By tego rodzaju zabiegi spełniły swe zadania przyrost siły musi być podporządkowany wymogom zadania startowego, pod względem metod, środków i liczby powtórzeń, przerw wypoczynkowych itp. a trening siły musi uwzględniać konieczność jej przejawiania W ruchach zrywowych
i szybkich. Przejawianie szybkości jest integralnie związane z przygotowaniem technicznym. Ćwiczenie wykonane doskonale pod względem technicznym, we właściwym rytmie, z celowym wykorzystaniem warunków osobniczych (np. wzrost, zasięg ramion itp.) i poziomu przygotowania sprawnościowego, skoordynowane z warunkami środowiska zewnętrznego jest wykonane szybciej. Efekt ten wynika z realizacji zintegrowanych form treningu szybkości i techniki. Można go osiągnąć dwoma drogami:
1. ucząc się nowych ruchów z małymi prędkościami i następnie stopniowo zwiększać prędkość aż do maksymalnej,
2. opanować technikę od początku z maksymalna prędkością.
W praktyce stosuje się realizację treningu technicznego na tzw. szybkościach kontrolowanych, nieco niższych od maksymalnych
Niezbędnym ogniwem postępowania treningowego jest kontrola. W kontroli treningu szybkości wyróżniamy:
1. kontrolę czasów reakcji,
2. kontrolę prędkości wykonania wyodrębnionych faz ruchów lokomocyjnych,
3. kontrolę prędkości wykonania wyodrębnionych faz struktury ruchu,
4. kontrolę czasu wykonania zadania startowego.
Kontrola treningu szybkości wymaga dostatecznie czułych narzędzi i stałych warunków pomiaru. Tylko ciągłe pomiary w zaplanowanych punktach cyklu szkolenia informując jego skutkach, zaś analiza danych z przebiegu całego cyklu na tle wyników sportowych i charakterystyki pracy treningowej pozwala na wyciąganie wniosków co do modyfikacji procesu. Istotne jest także rozpoznanie struktury szybkości, adekwatne do wieku, poziomu zaawansowania i specjalizacji ruchowej.
Planowanie treningu szybkości.
Jako cecha sprawnościowego przygotowania zawodnika, szybkość kształtowana jest w przebiegu całego, wieloletniego procesu szkolenia. Najpierw dotyczy to potencjału ruchowego, później sprawności specjalnej, zgodnie z wymogami modelu mistrzostwa sportowego w danej dyscyplinie czy konkurencji. Tak, więc planując trening, zadania doskonalenia szybkości określa się odmiennie dla kolejnych etapów zaawansowania. Etap wszechstronnego treningu.
Jest to etap doboru, kiedy trening nakierowany jest na rozwijanie potencjału ruchowego zawodnika poprzez ćwiczenia wszechstronnego oddziaływania. Szybkość jest składową tego potencjału i stymuluje jej naturalny rozwój, począwszy już od młodszego wieku szkolnego poprzez gry i zabawy, ćwiczenia gibkościowe i koordynacyjne, naukę ciągle nowych ruchów, gry sportowe. Właściwe ćwiczenia szybkościowe stosuje się dopiero w wieku około 11-13 lat (u dziewcząt 10-12), w ograniczonym wymiarze i to pod warunkiem jednego, dwóch lat uprzedniego wszechstronnego przygotowania. Różne formy współzawodnictwa o charakterze szybkościowym są nieuniknione, nie można się jednak do nich celowo, specjalnymi środkami przygotować. Złamanie tej zasady grozi prawdopodobieństwem wystąpienia tzw. „bariery szybkości”.
Etap treningu ukierunkowanego.
Następuje tu wyraźne zwiększenie objętości pracy o charakterze treningu dopełniającego. Rozbudowaną grupę środków stanowi przygotowanie skocznościowe, niekiedy stosuje się różne formy treningu siły, jednakże w zasadzie z obciążeniami dodatkowymi w granicach l-3kg. W dalszym ciągu można się spodziewać w miarę szerokiego transferu w zakresie szybkości. Stopniowo wprowadza się większą objętość właściwego treningu szybkości (2-3 razy w tygodniu w wieku 14-15 lat), zależnie od charakteru zamierzonej specjalizacji. Zwiększają się obciążenia startowe o charakterze szybkościowym, gdyż na ogół zawodnicy opanowali już podstawy techniki swojej przyszłej specjalizacji.
Etap specjalnego treningu.
To pełnia rozwoju możliwości zawodnika. W całym wymiarze realizowany jest wspomagający trening szybkości. W miarę doskonalenia i przebudowy przygotowania technicznego, rozbudowuje się program właściwego treningu szybkości, który w niektórych sportach dominuje wraz z techniką w całym okresie startowym. Na tym etapie możliwości transferu są już niewielkie, przeważają, więc ćwiczenia specjalne przy użyciu metody powtórzeniowej i submaksymalnych obciążeń.
Po zarysowaniu ogólnych zasad w przebiegu kolejnych etapów, zajmiemy się teraz miejscem treningu szybkości w poszczególnych cyklach treningu. W strukturze treningu sportowego występuj ą następujące elementy:
1. cykle treningowe długie (makrocykle) – zwykle długotrwałość każdego cyklu, a tym samym czasowe granice jednego cyklu kształtowania formy sportowej, wiążą się z przebieganiem cyklu rocznego. Jest to na ogół czas wystarczająco długi, żeby zabezpieczyć żądany poziom rozwoju formy. W niektórych dyscyplinach (przede wszystkim szybkościowo – siłowych), występują warunki umożliwiające rozwijanie formy tak w przebiegu cyklu rocznego, jak i półrocznego. Rozważając cykle tego rodzaju, można w nich orientacyjnie wyznaczyć następujące granice poszczególnych okresów:
1. okres przygotowawczy – od 3-4 miesięcy (w cyklu półrocznym) do 5-7 miesięcy (w cyklu rocznym),
2. okres startowy – od 1,5-2 miesięcy do 4-5 miesięcy,
3. okres przejściowy – od 3-4 do 6 tygodni.
2. cykle treningowe średnie (mezocykle) – są to cykle kilkutygodniowe ( okresy cyklu rocznego mogą być też traktowane jako swego rodzaju mezocykle ), w których struktura mikrocykli uporządkowana jest wg określonego porządku, związanego z realizacją danej grupy zadań. Wyróżniamy więc z tego względu mezocykle wprowadzające, bazowe, kontrolno-przygotowawcze, przedstartowe, startowe, odbudowujące lub z innego punktu widzenia: zwyczajne, „uderzeniowe” odbudowujące. Zależnie od okresu i celu treningu, zadania kształtowania szybkości mogą występować w każdym z nich.
3. cykle treningowe krótkie (mikrocykle) – są to najczęściej cykle tygodniowe, porządkujące jednostki treningowe we wzajemnym powiązaniu funkcjonalnym, wg założonych zadań. Wyróżniamy np. mikrocykle treningu właściwego, doprowadzające (przedstartowe), startowe, odbudowujące. Trening szybkości może występować w różnych formach w każdym z typów mikrocykli.
4. jednostki treningowe (lekcje, zajęcia, treningi) – są to podstawowe ogniwa struktury, z których składa się mikrocykl. Poszczególne jednostki posiadaj ą określone akcenty (np. nauczanie techniki, doskonalenie taktyki, itp.), niekiedy są to akcenty łączone (np. trening szybkościowo- techniczny). Szybkość w jednostce treningowej ćwiczy się bezpośrednio po rozgrzewce i najczęściej traktuje jako główną część zajęć. Wielokrotnie trening szybkości łączy się z ćwiczeniami techniki, zasadne jest też łączenie go z ćwiczeniami gibkości lub koordynacji. Mamy tu na myśli kształtowanie szybkości, a nie funkcjonalnych powiązań tej cechy (np. wytrzymałość szybkościowa, moc, itp.).
Trening szybkości w dyscyplinach o złożonym charakterze ruchu.
Trening szybkości we wszystkich dyscyplinach sportu opiera się na podobnych zasadach. Niezależnie, więc od uprawianej dyscypliny, kształtowanie szybkości charakteryzuje jedność oddziaływań, które decyduj ą o efekcie przemieszczania się całego ciała czyjego poszczególnych części. Uniwersalność tych oddziaływań musi jednak uwzględniać właściwe proporcje poszczególnych składowych w modelu przygotowania szybkościowego zawodnika, tj. siły specjalnej, doskonalenie reagowania i dokładności ruchów (w różnych warunkach), skoczności, gibkości itp.
W sportowych grach zespołowych uzyskanie powodzenia wymaga maksymalnej koncentracji, ponieważ działanie nawet minimalnie szybsze może pozwolić na zdobycie przewagi i uzyskanie zwycięstwa. Sportowe gry zespołowe charakteryzuj ą określone właściwości np. zmienna intensywność i zmienność warunków działań, na przebieg których ma także ogromny wpływ zachowanie się przeciwnika. Z powyższego wynika, że na trening szybkości należy poświęcić znaczną część czasu w warunkach jakie stwarzaj ą różne formy walki sportowej.
Szybkość ma decydujące znaczenie zarówno w ataku jak i obronie. Dlatego wiele elementów szybkości, np. czasy reagowania ćwiczymy jednocześnie z techniką ataku i obrony. Przy ćwiczeniach kształtujących szybkość reakcji należy szczególny nacisk kłaść na to, aby ćwiczący reagowali na zachowanie się przeciwnika lub partnera, prawidłową technikę ruchów. Ćwicząc szybkość reakcji należy pamiętać o równoczesnym doskonaleniu techniki typowej w danej dyscyplinie. Należy w tym miejscu nadmienić, że skuteczność ataku zależy nie tylko od szybkości działania, ale również od umiejętności dostrzegania dogodnych ustawień przeciwnika i wybierania odpowiedniego momentu celem zaskoczenia niespodziewanym atakiem. Szybkość reakcji może być rozwijana w warunkach specjalnych ćwiczeń, a przede wszystkim podczas różnych form walki sportowej. Zawodnik doskonali w ten sposób swój ą zdolność dostrzegania ustawień przeciwnika, taktycznego wnioskowania i podejmowania decyzji, które kończą się atakiem lub obroną.
W sportowych grach zespołowych pewną kwintesencję ćwiczeń, również o charakterze szybkościowym, stanowić mogą próby zawarte w testach sprawności specjalnej.
BIBLIOGRAFIA.
1. H.Sozański, T.Witczak „Trening szybkości”. Wydawnictwo Sport i Turystyka Warszawa 1981.
2. Z.Naglak „Trening sportowy”. PWN Warszawa, Wrocław 1974.
3. T.Ulatowski „Teoria sportu” UKFiT Warszawa 1992.
Źródło: http://www.plock.edu.pl/szkoly/zsb1/strony/publikacje05.php
_Knife_ /SFD.PL
Dyskusja na temat artykułu TUTAJ